Daar zit ze…

Daar zit ze… vastgebonden in de rolstoel, haar magere lijf en botten steken door haar kleren heen. Ze staart wat in de verte, uit haar ogen rollen onophoudelijk tranen. Als je met haar praat, zie je af en toe een glimp van de pittige, humoristische vrouw die ze was en nog steeds is.

Een zelfstandig, tikje eigenwijs persoontje, vol van geloof in haar Heiland Jezus Christus zo hebben we Em (niet haar echte naam) leren kennen. Ze kwam in onze gemeente, was een voorbeeld en getuigde tegen iedereen die ze tegen kwam, dat er redding is bij de Here Jezus.

De jaren verstreken, Em had geen kinderen of man, alleen een hondje waar ze dol op was. Ze was eigenwijs, gesteld op haar zelfstandigheid, intelligent en weerde hulp af toen ze ouder werd. Langzaam aan verslechterde haar gezondheid, hierdoor kwam er noodgedwongen medische ondersteuning aan huis.

Em wou alleen in haar huis blijven ze gaf geen gehoor om zich in te schrijven in een woonvorm van haar keuze en dat bleek een foute keus.

Toen haar hondje vrij plotseling overleed, werd duidelijk dat Em de weg een beetje kwijt was. Ze zocht naar haar hondje, op straat, in het park, in het flatgebouw waar ze woonde en moest haar leven inrichten zonder haar hondje. Er was nu veel hulp aanwezig en de huisarts werd ingelicht. Na onderzoek kwam de diagnose Alzheimer naar voren.

Em kreeg een casemanager, er kwam een rechtelijke machtiging en voor iedereen het wist, werd ze opgehaald door de ambulance om voor observatie te worden ondergebracht in een verpleeghuis.

Een ieder die dit met eigen familie of vrienden heeft meegemaakt weet hoe pijnlijk en schrijnend dit is. Em was vergeetachtig maar nog niet in een ver stadium. Je kon nog goede gesprekken met haar voeren en ze herkende haar vrienden.

Em kwam in isolatie, een protocol om besmetting van het coronavirus te voorkomen.

Ze zat op een kleine afdeling helemaal alleen, de deur gesloten tussen haar en de andere bewoners. Ze begreep er niets van en wilde weg. Na 5 dagen werd ze overgeplaatst naar de afdeling voor demente bejaarden. Omdat Em de eerste nacht  van haar verblijf op de isolatieafdeling de ruit van de deur had opengeslagen kreeg ze rustgevende medicatie Haldol, een antipsychotica.

De volgende dag zagen wij een andere vrouw, ze staarde voor zich uit, was de weg nu helemaal kwijt en leek nu zwaar dement. Op zich is deze handelswijze te begrijpen om veiligheid en rust te creëren voor Em en personeel.

Em was tot dan altijd zelfstandig geweest en nu, in een keer, was haar vrijheid en privacy haar ontnomen. Wanneer wij op bezoek kwamen merkten we meteen wanneer de medicatie verminderd werd. Dan kon je een goed realistisch gesprek voeren, ze begreep de grapjes die je maakte, werd blij als je met haar bad of een stukje uit de bijbel las. Dat was waar ze voor had geleefd en nu nog steeds kwam deze zin uit haar mond: ’God is getrouw, Hij is bij mij.’

Het was zo ontroerend om te zien, hoe daadwerkelijk de tekst te ervaren was, dat niets en niemand je kan scheiden van de liefde van Christus. Geen heden, geen toekomst, geen dood maar ook geen dementie! ( Romeinen 8)

We gingen met haar naar buiten in de tuin voor een stukje privacy waar we samen konden praten en bidden. De volgende dag werd ons meegedeeld ze de afdeling niet meer af mocht, niet naar buiten, omdat ze geplaatst was d.m.v. een rechterlijke machtiging (RM). Omdat wij geen familie zijn, konden wij daarover niet in gesprek met de leiding van de afdeling.

Het mensje kon amper lopen, zat vastgesnoerd in een rolstoel, maar het verzorgend personeel gaf aan dat ze zo weg kon lopen, ze kende de weg naar huis.

Opnieuw zagen we een apathische Em, niet alert, haar geest verdoofd door de Haldol. Haar kleding zat onder de vlekken, we konden ons niet afzonderen, ook niet in haar kamer omdat ze in een  tweepersoonskamers  verbleef. Een eigen kamer zat er niet in.

Dus…. gingen we met Em, een klein broos vogeltje naar het balkon, om haar te troosten en bij haar te zijn.

In mijn hart voel ik onrecht, boosheid en machteloosheid, hoe kan het dat in 2021 in Nederland zulke praktijken bestaan? Ben ik tegen medicatie, absoluut niet, maar niet op deze manier. Natuurlijk geeft het meer werk voor personeel als mensen boos worden, gevoelens uiten.

Maar…hé!!!!  Daar heb je toch recht op, ook als dement persoon!

Als psycholoog zijnde, pleit ik voor zorg op maat, dat demente mensen gehoord worden, dat ze mogen rouwen, huilen en ook boos zijn. Natuurlijk sta ik er achter dat er begeleiding komt voor wat goed is voor hen en ja dat kan ook betekenen rustgevende medicatie.

Maar kijk naar iedere persoon afzonderlijk, nu wordt het protocol over een ieder uitgegoten en dat is een kwalijke en mensonterende zaak.

Zoals wij Em kennen wordt haar nu onrecht aangedaan en wie luistert naar de stem van de demente persoon? Heb je dat etiket gekregen, wordt er meteen over je hoofd heen gesproken, je telt niet meer en wat jij wilt of nodig hebt, daar word niet naar geluisterd.

Natuurlijk zijn er ook goede instellingen, is er ontwikkeling en nieuwe visies op het begeleiden van demente mensen. Het verzorgend personeel doet haar werk met een warm hart, daar ligt het probleem niet. Wel aan de werkdruk, protocollen om mensen in gareel te krijgen, zo vlug mogelijk, niet meer kijkend naar het individu.

Em, zit nog in de beginfase daarom geef ik haar nu een stem, door dit met een ieder te delen en de zorginstelling van Em te benaderen, maar dat voelt als binnenstormen in een fort dat zeer goed bewaakt is. Herkent iemand zich in dit verhaal, deel het!!!